Titanik’in denizcilik tarihini değiştirmesinden 20 yıl önce, bir başka gemi, büyük bir teknolojik başarı olarak lanse edilerek Büyük Göller’e açıldı.
Western Reserve, gölleri aşan ilk tamamen çelik yük gemilerinden biriydi. Hız rekorlarını kırmak üzere inşa edilen ve gazeteler tarafından “karasal tazı” olarak adlandırılan 91 metrelik yük gemisi, en güvenli gemilerden biri olarak kabul ediliyordu. Sahibi Peter Minch, gemiyle o kadar gurur duyuyordu ki, 1892 yılının ağustos ayında eşi ve küçük çocuklarıyla birlikte bir yaz gezisine çıktı.
Ancak 30 Ağustos’ta gemi Michigan ile Kanada arasındaki Whitefish Körfezi’ne girdiğinde ani bir fırtına patlak verdi. Yük taşımadığı için suyun üstünde yüksek kalan gemi, fırtınanın şiddetine dayanamayarak ortadan ikiye ayrıldı. Minch ailesi de dahil olmak üzere 27 kişi hayatını kaybetti. Kazadan sağ kurtulan tek kişi, direksiyoncu Harry W. Stewart oldu. Stewart, filikası alabora olduktan sonra 1,6 kilometre yüzerek kıyıya ulaştı.
132 yıl sonra enkaz bulundu
Yaklaşık 132 yıldır gölün derinliklerinde gizlenen gemi enkazı, temmuz ayında Great Lakes Shipwreck Historical Society (Büyük Göller Gemi Enkazları Tarih Topluluğu) tarafından Michigan’ın Yukarı Yarımadası açıklarında tespit edildi. Keşif, Ghost Ships Festival (Hayalet Gemiler Festivali) kapsamında Wisconsin’in Manitowoc kentinde duyuruldu.
Topluluk direktörü Bruce Lynn, keşfin önemine dikkat çekerek “O dönem gemilerin çoğu hala tahtaydı. Bu, teknolojik olarak ileri bir gemiydi. Minch ailesi o dönemde oldukça tanınan bir aileydi. Yeni bir teknoloji, büyük ve güvenli kabul edilen bir gemi… (Bu keşif) tarihi canlı tutmanın başka bir yolu,” dedi.
İki yılı aşkın süren bir arayış
Deniz operasyonları direktörü Darryl Ertel ve kardeşi Dan Ertel, Western Reserve’i bulmak için iki yıldan fazla zaman harcadı. 22 Temmuz’da, topluluğun araştırma gemisi David Boyd ile yola çıktılar. O günkü yoğun gemi trafiği nedeniyle arama rotalarını değiştirdiler ve farklı bir bölgeyi taramak zorunda kaldılar.
Yan tarama sonar sistemiyle göl tabanını tarayan ekip, Whitefish Noktası’nın kuzeybatısında, 182 metre derinlikteikiye ayrılmış büyük bir geminin izlerini buldu. Sekiz gün sonra ekiple birlikte bölgeye geri dönerek su altı drone’u gönderdiler. Drone’un çektiği görüntülerde, Kanada kıyılarına vurmuş geminin sancak feneriyle eşleşen bir liman feneri bulundu. Bu, gemiden elde edilen tek eserdi.
Bruce Lynn, o anı “Onay günüydü” diyerek tanımlarken, Darryl Ertel ise keşfin kendisine ürkütücü bir his verdiğini söyledi: “300 metrelik Western Reserve’in kıyıdan bu kadar uzakta bir fırtınaya yakalanması tüylerimi ürpertti. Aniden bir fırtına çıkabilir… her an ve her yerde.”
Enkazın oldukça hasarlı olduğunu belirten Lynn ancak buz gibi tatlı sular sayesinde iyi korunduğunu ifade etti.
Büyük Göller okyanuslardan daha tehlikeli olabilir
1700’lerden bu yana binlerce geminin battığı Büyük Göller’de en meşhur kazalardan biri, 1975’te Edmund Fitzgeraldadlı cevher gemisinin bir fırtınaya yakalanarak batması oldu. Tüm mürettebatın öldüğü bu trajedi, Gordon Lightfoot’un ünlü şarkısı “The Wreck of the Edmund Fitzgerald” ile ölümsüzleştirildi.
Wisconsin Eyalet Yardımcı İklim Bilimcisi Ed Hopkins, göllerde Kasım ayında fırtına mevsiminin başladığını belirtti. Sıcak suyun soğuk havayla buluşması ve açık suyun rüzgarlara karşı savunmasız olması nedeniyle dalgaların 9 metreye kadar ulaşabildiğini söyledi. Ayrıca, göllerin okyanuslardan daha tehlikeli olabileceğini, çünkü göllerin daha küçük olması nedeniyle gemilerin fırtınalardan kaçmasının zorlaştığını vurguladı.
Kırılgan çelik batışta rol oynamış olabilir
Ancak Western Reserve’i batıran fırtınanın Ağustos ayında gerçekleşmesi sıra dışıydı. Ulusal Hava Durumu Servisi, bu fırtınayı “nispeten hafif” olarak nitelendirdi.
Wisconsin Denizcilik Tarihi Topluluğu, Western Reserve’in battığı dönemde çelik çağının henüz yeni başladığını belirtti. Gemi gövdesinin bükülmelere ve esnemelere dayanamayacak kadar zayıf olabileceğini ifade etti. Ayrıca, göl sularının düşük sıcaklığı çeliği daha kırılgan hale getirmiş olabilir. NOAA’ya göre, ağustos ayının sonlarında Superior Gölü’nün ortalama su sıcaklığı 16 santigrat derece civarında.
Özet raporda, Titanic’in de Western Reserve ile aynı tür çelik kullandığı ve bu durumun, lüks yolcu gemisinin batışını hızlandırmış olabileceği belirtiliyor.Euronews