Çeşme'nin saklı cennetlerinden biri olan Aya Yorgi Koyu, turkuaz suları ve doğal dokusuyla hem yerli hem de yabancı turistlerin gözdesi. Ancak son yıllarda koy, yalnızca doğal güzellikleriyle değil aynı zamanda imar tartışmalarıyla da gündeme geliyor.
Aya Yorgi Koyu'na ilişkin ilk imar planı değişikliği İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Çeşme Belediyesi'nin açtığı davalar sonucunda iptal edilmişti. Ancak bakanlık geçen hafta ikinci kez imar değişikliği yaptı. Bunun üzerine TMMOB Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi, Çeşme Çevre Derneği ve Gücücek Koyu Doğal Yaşamı Koruma Derneği, yeni planların iptali için ayrı ayrı davalar açtı.
AncakÇevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının imar değişikliği kararına karşı açılan iptal davası henüz sonuçlanmamasına rağmen Emlak Konut, bölgedeki üç parselin satışı için dün ihaleye çıktı.
Bakanlık tarafından yapılan imar değişikliğine göre yaklaşık 400 bin metrekarelik alanda yapılaşmaya izin veriliyor. Tamamı "Doğal Sit Alanı" olan planlama alanın bir kısmı "3. Derece Arkeolojik Sit Alanı"nda kalıyor.
İhalesi yapılan üç parsel ise 47 bin metrekarelik alanda yer alıyor. "Arsa Satışı Karşılığı Gelir Paylaşımı İşi" adıyla açılan ihaleye göre ihaleyi kazanan şirket, üst ve alt yapı inşaat işleri, çevre düzenlemesi ve gayrimenkullerin pazarlama ve satış işlemlerini üstlenerek Emlak Konut'a gelirden pay verecek.
Aya Yorgi Koyu neden önemli?
Ege'nin incisi olarak bilinen Çeşme, onlarca koy ve plaja ev sahipliği yapıyor. Aya Yorgi Koyu ise bu noktalar arasında özel bir yere sahip. Koy, rüzgârdan korunaklı yapısıyla sakin denizi, altın rengi kumsalı ve berrak sularıyla biliniyor.
Aya Yorgi Koyu'nun yalnızca doğal güzelliği değil, tarihi de dikkat çekici. İsmini, bölgede bulunan Aya Yorgi (Aziz Georgios) Manastırı'ndan alan koy, Osmanlı döneminde Rum nüfusun yoğun olduğu yerleşim yerlerinden biriydi.
Koy, yıllardır imar tartışmalarının odağında yer alıyor. Bölgenin doğal sit alanı statüsünün değiştirilmesi ve yapılaşmaya açılması konusundaki girişimler, çevreciler ve yerel halk tarafından büyük tepkiyle karşılanıyor.
İmar değişikliği süreci nasıl işledi?
Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi, Aya Yorgi Koyu'ndaki plan değişikliklerine ilişkin DW Türkçe'ye değerlendirmelerde bulundu. Oda, yapılan düzenlemelerin kamu yararına aykırı olduğunu ifade ediyor.
Buna göre söz konusu alan 2002 yılında üst ölçekli planlarda "Bölge Parkı" olarak belirlenmişti.
2005 yılında hazırlanan alt ölçekli planlarda da Doğal ve Arkeolojik Sit kararlarına, üst ölçekli "Bölge Parkı" kullanım kararına uygun bir şekilde "Park, Dinlenme Alanları ve Rekreasyon Alanları" kullanım kararları getirildi.
Bakanlık tarafından 2015 yılında hazırlanan 100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı'nda "Bölge Parkı" kullanım kararının korundu ancak beş yıl sonra aynı alan için "Tercihli Kullanım Alanı" kararı onaylandı.
Bu değişiklikle yapılaşmanın önünün açıldığını dile getiren Oda, 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği'nin Danıştay 6. Dairesi tarafından görülen dava kapsamında, 15 Ocak 2024 tarihli mahkeme kararıyla yürütmesinin durdurulduğunu aktarıyor.
Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi, 2022 yılında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 109. maddesi uyarınca Bakanlık tarafından onaylanarak askıya çıkarılan 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı Değişikliği ile bölgenin "gelişme konut alanı, belediye hizmet alanı, eğitim alanı, sağlık alanı, ticaret ve park alanı" olarak yeniden planlandığını söylüyor. Ancak bu değişikliğe karşı açılan dava sonucunda İzmir 4. İdare Mahkemesi'nin 2022/2209 esas numarası ile planları iptal ettiğini hatırlatıyor.
Oda, 2022 yılında iptal edilen planların gerekçeleri dikkate alınmaksızın, Bakanlık tarafından 1 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 109/c maddesi uyarınca onaylanan 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği, 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı'na ilişkin olarak yapılan incelemeler sonucunda, İzmir 6. İdare Mahkemesi'nde 31.12.2024 tarih ve 2025/4 esas numarasıyla şubeleri tarafından dava açıldığını ve bu davanın devam ettiğini belirtiyor.
İtirazlar hangi gerekçelere dayanıyor?
Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi, planlama alanının mevcut durumda "Bölge Parkı" olarak tanımlandığını ve yapılan değişikliklerin sosyal donatı alanlarını azaltıcı nitelikte olduğunu ifade ediyor. Yapılan düzenlemelerin rant artışına yönelik olduğunu ve mahkeme kararlarına rağmen benzer içerikteki planların tekrar onaylandığını dile getiriyor.
Doğal sit alanları neden imara açılıyor?
Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi, geçtiğimiz günlerde Bakanlık tarafından Bornova'da bulunan zeytinlik alanlarının Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliğine aykırı bir şekilde "Konut (Zeytinlik Alan)" olarak yapılaşmaya açan planların askıya çıkarıldığını hatırlatıyor.
Oda, daha önce Çeşme Yarımadası'nda "mega proje" olarak duyurulan planların da benzer bir yaklaşım içerdiğini ve Kanal İstanbul Projesi ile aynı doğrultuda rant odaklı bir anlayışın sürdürüldüğünü belirtiyor.
Mevcut planların öngördüğü nüfus kapasitesine dahi ulaşılmadan yeni yapılaşma alanlarının gündeme getirildiğini vurgulayan Oda, bu süreçte planlı bir kentsel gelişimden ziyade müteahhitlere ve yatırımcılara servet aktarımı amacı güdüldüğünü ifade ediyor.
Doğal alanların, kamu mülklerinin ve korunması gereken tarım arazilerinin rant uğruna yapılaşmaya açıldığını belirten Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi, bu sürecin kamu yararına aykırı olduğunu dile getiriyor.
DW Pelin Ünker'in haberi
