Bursa Alipaşa mahallesi bugünü ile kıyaslandığında büyük bir makas oluştuğu geçmişteki tarihi yapılar ile günümüzdeki modern yapılar arasında sıkışıp kalmış durumda.
Osmanlı Dönemi’nde Alipaşa Mahallesi
Mahallenin tarihi, 1400’lü yıllara, yani Osmanlı’nın Anadolu’daki gücünü pekiştirmeye başladığı döneme dayanıyor. Ali Bodur’un açıklamalarına göre, Alipaşa ve yakınları bu yıllarda Bursa’ya yerleşmiş, zamanla burayı kalıcı bir yerleşim yerine dönüştürmüştür.
1500’lü yıllarda Alipaşa Mahallesi, 70 hanelik bir yerleşim birimi olarak Osmanlı kayıtlarında yer almakta ve o dönem Bursa’nın en eski ve en kalabalık mahallelerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Bugünkü Alipaşa: Bursa'nın Yerlilerinin Yaşadığı Mahalle
Günümüzde yaklaşık 8.800 kişilik nüfusa sahip olan Alipaşa, Bursa’nın yerlilerinin yoğun olarak ikamet ettiği mahallelerden biridir. Yıllar içinde kentsel dönüşümden etkilenmesine rağmen, sokaklarında hala Osmanlı mimarisine özgü izler taşıyan yapılar görmek mümkündür.
Mahalle, tarihi camileri, çeşmeleri ve taş yapılarıyla, özellikle kültürel miras tutkunlarının ilgisini çekmektedir.
Alipaşa Mahallesi Nerede?
-
İlçe: Yıldırım
-
İl: Bursa
-
Konumu: Bursa şehir merkezine oldukça yakın, Kaplıkaya ve Yavuzselim mahallelerine komşudur.
Alipaşa Mahallesi Neden Önemlidir?
-
Osmanlı döneminden bugüne ulaşan tarihi yerleşim dokusuna sahip.
-
Bursa’nın yerli halkının en yoğun yaşadığı bölgelerden biri.
-
Tarihi süreklilik gösteren ender mahallelerden biri.
Ali Bodur Ne Diyor?
“Yıldırım Beyazıt'ın ünlü komutanlarından Alipaşa ve yakınları 1400'lü yıllarda Bursa'ya yerleşmiş. 1500'lü yıllarda da 70 hane olarak Osmanlı döneminin en eski ve kalabalık mahallelerinden biriydi.”
Ali Paşa Camii Ne Zaman Yapıldı?
Kesin inşa tarihi bilinmemekle birlikte, caminin vakfiyesi 796 (1394) tarihini taşımaktadır. Bu bilgi, caminin 1394’ten daha önce yapıldığını ortaya koymaktadır.
Mimari Özellikleri Neler?
-
Zâviyeli cami tipindedir (hem ibadet hem misafirhane işlevi taşır).
-
Son cemaat yeri beş kemerli olup, bu kemerlerin altında eskiden kubbeler bulunuyordu.
-
Kapı nişi çokgen gövdeli iki sütunçeye sahiptir; 11 sıra mukarnasla süslenmiştir.
-
Yan kanatlar ve orijinal minare, 1854 depreminde yıkılmıştır.
-
Harim (ana ibadet alanı) üzeri tavanla kaplı olup, ana eksende iki kubbeyle örtülüydü.
-
Duvar yapısı, üç sıra tuğla ve bir sıra moloz taştan oluşur.
1854 Depremi ve Onarımlar
1854’te Bursa’yı sarsan büyük depremde cami büyük hasar gördü. Özellikle:
-
Kubbeler,
-
Taphane odaları,
-
Yan kanatlar,
-
Orijinal minaresi yıkıldı.
Bu felaketin ardından cami, kapsamlı bir onarımdan geçerek bugünkü halini aldı.
Ali Paşa Camii Neden Önemlidir?
-
Bursa’da erken Osmanlı dönemine ait zâviyeli cami mimarisinin temsilcisidir.
-
Çandarlı ailesi gibi Osmanlı’nın kurucu kadrolarından bir ismin vakfiyesidir.
-
Alipaşa Mahallesi’nin tarihi kimliğini yansıtan en önemli yapılardan biridir.