Aslen Diyarbakır’ın Güran kasabasında 1410 yılında doğduğu kabul edilen Molla Gürani, küçük yaşta Kur’an-ı Kerim’i ezberlemiş ve ilim yolculuğuna Bağdat, Şam, Kahire gibi dönemin önemli medrese merkezlerinde devam etmiştir. Dönemin alimlerinden fıkıh, tefsir ve hadis dersleri alarak büyük bir müderris olarak tanınmıştır.
Molla Gürani’nin yıldızı, II. Murad döneminde parlamış, Yıldırım Medresesi’ne atandıktan sonra Şehzade Mehmet’in baş hocası olmuştur. Asi ve zeki bir karaktere sahip olan genç şehzade ile hocası arasında zaman zaman gerilimli ancak derin bir bağ kurulmuştur. Molla Gürani, Fatih Sultan Mehmet’e hayatı boyunca yalnızca “Mehmet” diye hitap etmiş, onu yönlendirmiş ve İstanbul’un fethinde kararlılığını destekleyen baş isimlerden biri olmuştur.
Fatih’in teklif ettiği vezirliği reddetmiş ancak kazaskerlik, İstanbul kadılığı ve son olarak Şeyhülislamlık görevinde bulunmuştur. 1488’de vefat eden Molla Gürani, düşünce bağımsızlığı ve dik duruşuyla Osmanlı uleması arasında ayrı bir yere sahiptir.
Molla Gürani kimdir, Fatih’in hocası kim, Osmanlı dönemi alimleri gibi aramalar için kaynak niteliğinde olan bu isim, ilim ve karakter bütünlüğüyle hafızalarda yer edinmiştir.
