İsrail ve Hamas arasında Katar'da yapılan dolaylı görüşmelerde, üç aşamalı ateşkesin birinci aşamasının ötesine nasıl geçileceği sorusuna cevap aranıyor.
İsrail ile Hamas arasındaki kırılgan ateşkesin uzatılması için Katar'da yürütülen dolaylı müzakereler sürerken Gazze'deki ateşkes belirsizliğini koruyor.
ABD, Katar ve Mısır'ın arabuluculuk ettiği üç aşamalı anlaşmanın ilk aşaması 1 Mart'ta sona erdi ve ikinci aşama henüz belirlenmediği için bundan sonra ne olacağı konusunda netlik yok.
Hamas'ın 2.000'den fazla Filistinli mahkum karşılığında 25 İsrailli rehineyi ve sekiz rehinenin cesedini serbest bıraktığı ilk aşama kapsamında Gazze'deki çatışmalar Ocak ayının ortasından bu yana durdurulmuştu.
Bu aşamada İsrail ve Hamas'ın, iki tarafın daha fazla Filistinli mahkum karşılığında kalan rehinelerin iadesi, İsrail'in Gazze'den tamamen çekilmesi ve kalıcı bir ateşkes için müzakere etmesini öngören ateşkesin ikinci aşamasını görüşmesi bekleniyordu.
Ancak İsrail, ikinci aşamaya ilişkin müzakereler başlamadan önce Hamas'ın daha fazla İsrailli rehineyi serbest bırakmasını talep etti. İsrail hükümeti ilk aşamanın kilit unsurlarından biri olan daha fazla Filistinli mahkumun serbest bırakılmasından hiç söz etmedi.
Hamas İsrail'i görüşmeleri kasıtlı olarak geciktirerek mevcut anlaşmayı sabote etmeye çalışmakla suçluyor. Bu hafta Beyaz Saray temsilcisi Steve Witkoff iki taraf arasındaki dolaylı müzakerelere aracılık etmek üzere Katar'a gitti ancak somut bir ilerleme kaydedilemedi.
Hamas sözcüsü Abdüllatif El-Kanu Euronews'e yaptığı açıklamada, örgütün mevcut ateşkesi sürdürme ve müzakerelerde esnek davranma niyetini açıkça ortaya koyduğunu söyledi.
"Arabulucuların ve Trump'ın elçisi Steve Witkoff'un çabalarıyla büyük bir esneklik gösterdik," dedi.
El-Kanu, "İlk aşamanın şartlarına tamamen uyduk," diye ekledi. "Şu anda tek önceliğimiz zor durumdaki halkımıza yardım etmek, onları barındırmak ve çatışmaların kalıcı olarak durdurulması yoluyla güvenliklerini garanti altına almaktır."
İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, anlaşmanın bir sonraki aşaması için müzakerelere başlamadığı için ülkesinde eleştirilere maruz kaldı. Netanyahu'nun dar koalisyonu, Hamas'ı yok etmek ve Gazze'yi insansızlaştırmak istediklerini söyleyen aşırı sağcı müttefiklerine borçlu.
Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Netanyahu'nun mevcut anlaşmanın ikinci aşamasına geçmesi ve savaşa devam etmemesi halinde hükümeti düşürmekle tehdit etti.
Bu ayın başlarında İsrail'in merkez sol İşçi Partisi lideri Yair Golan hükümeti ayak sürümekle suçladı.
2 Mart tarihinde İsrail gazetesi Maariv'e verdiği demeçte, "İsrail ilk aşamanın 16. gününde ikinci aşama için müzakerelerin başlamasını öngören bir anlaşma imzalamıştı. Ancak İsrail bu müzakerelerden kaçındı," dedi.
Hamas, ateşkesin ilk aşaması doğrultusunda İsrail'in askerlerini Mısır sınırı boyunca uzanan 14 kilometrelik bir şerit olan Philadelphi Koridoru'ndan çekmesini talep etti. Ancak İsrailli üst düzey bakanlar geçtiğimiz haftalarda ülkenin "ulusal güvenlik" amacıyla koridor boyunca askeri varlığını sürdüreceğini söyledi.
Hamas Trump'ın tehditlerini reddediyor
ABD Başkanı Donald Trump 20 Ocak'ta ikinci dönem için Beyaz Saray'a döndüğünden bu yana İsrail'e desteğini yüksek sesle dile getirdi ve Hamas'ı tehdit etti.
Trump 6 Mart'ta sosyal medya üzerinden yaptığı bir paylaşımda, Hamas'tan İsrail'in elinde kalan rehineleri derhal serbest bırakmasını talep etti.
Al-Qanou Hamas'ın ne Trump'ın ne de İsrail'in tehditlerini ciddiye almadığını söyledi.
Trump'ın son tehdidinden dört gün önce İsrail, ateşkes müzakerelerinde Hamas'a daha fazla baskı uygulamak amacıyla Gazze'ye ve 2 milyondan fazla nüfusa giden tüm tedarikleri kesti.
Fransa, Almanya ve İngiltere dışişleri bakanları ortak bir açıklama yayınlayarak Gazze'deki insani durumu "felaket" olarak nitelendirdi ve İsrail'in eyleminden duydukları endişeyi dile getirdi.
Hamas yardımların durdurulmasını "toplu cezalandırma" olarak nitelendirdi ve taviz vermesi için kendilerine baskı yapılmayacağını söyledi.
Al-Qanou, İsrail'in hangi taktikleri kullanırsa kullansın, Filistinlilerden arındırılmış bir Gazze "hayalinin" "asla gerçekleşmeyeceğini" söyledi.
Netanyahu Hamas'ı gelecekteki saldırılara hazırlanmak için yardımları çalmakla suçlamış, Hamas ise bu iddiaları reddetmişti.
Gazze'deki savaş Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail'in güneyine bir saldırı düzenleyerek 1.200 kişiyi öldürmesi ve 251 kişiyi rehin almasının ardından başladı.
Hamas, saldırının Filistin halkının bir meydan okuma gösterisi olduğunu söylüyor ve bunu İsrail işgaline karşı misilleme ve ulus olma mücadelesinde bir dönüm noktası olarak tanımlıyor.
El-Kanu, "operasyon" olarak nitelendirdiği 7 Ekim saldırısıyla ilgili olarak, "Filistin halkımızın haklarını, topraklarını savunuyor ve esirlerini özgürleştiriyoruz," dedi.
Euronews'in Hamas'ın geçen ay dört rehinenin cesedini İsrail'e teslim etmeden önce neden teşhir ettiğine dair sorusuna ise yanıt vermedi. BM insan hakları şefi Volker Turk'ün uluslararası hukuka aykırı olduğunu söylediği bu eylem geniş çapta kınandı.
Hamas tarafından yönetilen sağlık bakanlığına göre İsrail'in Gazze'deki savaşı en az 48.000 Filistinlinin ölümüne neden oldu. BM'ye göre çatışma, Gazze nüfusunun yaklaşık yüzde 90'ını yerinden etti ve binaların en az yüzde 60'ına zarar verdi.Euronews