ABD, zengin devletlerin küçük bir grup gelişmekte olan ülkenin kömürden yeşil enerji kaynaklarına geçişine yardımcı olmak için milyarlarca dolar taahhüt ettiği bir iklim anlaşmasından çekildi. Bu anlaşma, karbon emisyonlarını azaltmaya yönelik gelecekteki anlaşmalar için bir model olarak görülüyordu. Katılımcı ülkelerden biri olan Güney Afrika, perşembe günü yaptığı açıklamada ABD'nin bu anlaşmadan çekildiğini bildirdi.
Güney Afrika, ABD’nin Uluslararası Ortaklar Grubu'ndan (IPG) ayrıldığına dair bildirim aldığını duyurdu. IPG, Güney Afrika, Endonezya, Vietnam ve Senegal'deki enerji dönüşümleri için mali destek taahhüt eden zengin ülkelerden oluşuyor. Bu bloğun üyeleri arasında Avrupa Birliği, Birleşik Krallık, Almanya, Fransa, İtalya, Kanada, Japonya, Norveç ve Danimarka bulunuyor.
Güney Afrika Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Chrispin Phiri'ye göre, ABD’nin Güney Afrika, Endonezya ve Vietnam ile olan anlaşmalardan derhal geçerli olmak üzere çekildiği bildirildi. ABD, diğer IPG üyelerinin aksine, Senegal’in enerji dönüşümü için mali taahhütte bulunmamıştı.
Bu karar, Başkan Donald Trump’ın ABD’yi küresel iklim anlaşmalarından çekmeye yönelik bir başka adımı olarak görülüyor. Trump, Ocak ayında imzaladığı bir başkanlık kararnamesiyle, küresel ısınmayla mücadelede ülkeleri bir araya getiren Paris İklim Anlaşması’ndan da ABD’yi resmen çekmişti.
Bu para ne için kullanılıyordu?
ABD’nin IPG’den çekilmesi, Güney Afrika’nın ABD’den gelecekte almayı beklediği 1 milyar dolardan fazla yatırım taahhüdünü kaybetmesine neden olacak. Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa’nın ofisinden yapılan açıklamaya göre, bu fonun, çevreye zarar veren kömürle çalışan elektrik santrallerinin aşamalı olarak kapatılması ve yenilenebilir enerjiye geçiş sürecinin desteklenmesi için kullanılması planlanıyordu.
Phiri, Güney Afrika'da daha önce finanse edilen ve planlama ya da uygulama aşamasında olan hibe projelerinin iptal edildiğini belirtti.
Endonezya’daki İklim Odaklı bir sivil toplum kuruluşu olan Temel Hizmetler Reformu Enstitüsü’nün (Institute for Essential Services Reform) İcra Direktörü Fabby Tumiwa’ya göre ABD, Endonezya’nın enerji dönüşüm programına ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) ve ABD Enerji Bakanlığı aracılığıyla sağladığı gelecekteki finansmanı da iptal etti.
Yetkililer, diğer zengin ülkelerin anlaşmalara bağlı kalmaya devam ettiğini ve desteklerini sürdüreceklerini belirtti.
Güney Afrika Adil Enerji Dönüşümü Proje Yönetim Birimi Başkanı Joanne Yawitch, “Güney Afrika, adil ve eşitlikçi bir enerji dönüşümüne ulaşma konusundaki kararlılığını koruyor,” dedi ve IPG’nin diğer üyelerinin sürece bağlı kaldığını vurguladı.
İngiltere İklim Elçisi Rachel Kyte, Güney Afrika’da katıldığı bir enerji konferansında ABD’nin bu anlaşmadan çekilmesini 'üzücü' olarak nitelendirdi.
Adil enerji dönüşümü anlaşması nedir?
Güney Afrika, 2021’de Birleşmiş Milletler İklim Konferansı'nda adil enerji dönüşümü anlaşmasını imzalayan ilk ülke oldu.
Bu anlaşmalar, bazı gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerini ayakta tutmak için kömüre bağımlı olduğunu ve bu ülkelerin hızlı bir şekilde yeşil enerjiye geçiş yapacak finansal kaynağa sahip olmadığını kabul ediyor. Bu nedenle, dönüşüm sürecinin kademeli olması gerektiği vurgulanıyor.
Afrika’nın en gelişmiş ekonomisi olan Güney Afrika, elektrik üretiminin yüzde 80'inden fazlasını kömürden sağlıyor. Endonezya’nın enerji ihtiyacının büyük bir kısmı fosil yakıtlardan karşılanıyor ve enerji üretiminin yüzde 60’ı kömüre dayanıyor.
ClimateWatch verilerine göre, Güney Afrika, Endonezya ve Vietnam, dünyanın en fazla sera gazı salınımı yapan ilk 20 ülkesi arasında yer alıyor.Euronews
