İstanbul Fatih’te bu hafta Ayşenur Halil ve İkbal Uzuner adlı iki genç kadını vahşi biçimde öldürdükten sonra intihar eden 19 yaşındaki Semih Çelik'in gündeme oturan cinayet fiilinin ardından sosyal medya kullanıcıları bir ifşa seferberliği başlattı.
X platformunda, başta Çelik olmak üzere kadın cinayeti faillerini öven "incel" hesaplarının ifşa edilmesiyle başlayan süreç, Telegram'da örgütlenen ve kadınlara yönelik şiddet söylemlerinde bulunan grupların ve Discord'da kadınları ve reşit olmayan genç kızları şantaj amaçlı hedef alan bir ağın açığa çıkarılmasına uzandı.
Telegram'da ve Discord'da açıldığı anlaşılan birden fazla grupta kadın cinayeti faillerinin övüldüğü, kadına yönelik şiddetin ve kendine zarar verme eylemlerinin teşvik edildiği göze çarparken, sokakta yürüyen kadınların etek altı fotoğraflarının paylaşıldığı ve özel bilgileri paylaşma şantajıyla reşit olmayan genç kızların istenmeyen davranışlara zorlandığı görüntüler infial yarattı.
Özellikle de Discord'da kaydedildiği ve bir kız çocuğunun bir grup tarafından tehdit edilerek kendisine zarar vermeye zorlandığı iddia edilen bir video, X kullanıcıları arasında ciddi bir endişeye ve paniğe neden oldu.
Ancak İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Pazar günü X üzerinden yaptığı açıklamada, söz konusu videonun kurgu ürünü olduğu ve videoyu kaydedenlerin ifadelerinin alındığını duyurdu. Yerlikaya, "Bu tür paylaşım yapanları tek tek yakalayacağız!" ifadelerini kullandı.
Öte yandan bazı hesaplar Discord ve Telegram gibi uygulamalarının çocuk istismarına son derece açık olduğunu ve bu yüzden yasaklanması gerektiğini savunuyor.
Telegram'ın kurucusu ve İcra Kurulu Başkanı (CEO) Pavel Durov'un kısa bir süre önce Fransa'da, platformda çocuklara yönelik cinsel istismar görüntüleri, uyuşturucu kaçakçılığı ve dolandırıcılık işlemleriyle ilgili suçlara ilişkin soruşturmanın bir parçası olarak gözaltına alınmış olması da söz konusu uygulamalara dair endişeleri ve soru işaretlerini besliyor.
Discord ve Telegram'da neler oluyor?
Bu iki iletişim ve paylaşım uygulaması, dünya genelinde aşırı sağ hareketlerin ve kadın düşmanı toplulukların şiddet eylemlerine ilişkin haberlerde sıklıkla adından söz ettiriyor.
Söz konusu toplulukların sıklıkla Telegram ve Discord'daki propaganda gruplarına üye oldukları, saldırıların övüldüğü ve hatta yer yer planlandığı kanallarda örgütlendikleri biliniyor.
Platformlar aynı zamanda bizzat suç mahalli görevi de görebiliyor. Telegram'da ve Discord'da daha önce intikam pornosu, şantaj ve dolandırıcılık amacıyla kullanılan pek çok kanal açığa çıkarılmıştı.
Bu da akla şu soruyu getiriyor: Online şiddet ve taciz eylemleri söz konusu olduğunda neden Telegram ve Discord'un adı bu denli sık geçiyor?
Discord'la beraber anılan bir kavram: Sextortion
Discord aslında video oyunu tutkunlarının topluluk ve iletişim kurmasını sağlamasıyla biliniyor. Ancak şirket, bugün çeşitli teknoloji gruplarından yayıncılara ve şirketlere kadar topluluk odaklı çalışılan birçok sektöre platform sunar hale geldi.
Discord 2015'te piyasaya sürülmüş ve oyuncular için hızla bir merkez üssü haline gelmişti. COVID-19 pandemisi boyunca kripto ticareti, YouTube dedikoduları ve K-pop gibi çeşitli konulara adanmış toplulukların oluşturulduğu platform giderek anaakımlaştı.
Platformun 300 milyonluk kullanıcı kitlesi halen çoğunlukla beraber oyun oynayan insanlardan oluşuyor ama derinliklerinde gamalı haçları takas eden, ırkçı meme'ler üreten veya "sextortion" faaliyetlerinde bulunan gruplar da var.
İngilizcede seks (sex) ve gasp (extortion) kelimelerinin birleşiminden oluşan sextortion kavramı, cinsel içerikli görüntüleri paylaşma tehdidiyle insanların daha fazla cinsel veya maddi sömürüye maruz bırakılması anlamına geliyor. Bu durumda istismarcılar mağdurları, talep ettikleri şeyi alamazlarsa ellerindeki içeriği çevrimiçi olarak yayınlamak veya kişinin aile ve arkadaşlarına göndermekle tehdit ediyor.
Sextortion mağdurları verilerini ve hassas bilgilerini paylaşmaları için çeşitli şekillerde manipüle edilebiliyor. Örneğin failler kendilerini başka biri gibi tanıtıp kişiyle sahte bir duygusal ilişki kurma yoluna gidebiliyor. Bu şekilde mağdurun özel bilgi veya görüntülerine erişim sağlayabildikleri gibi daha teknolojik yöntemler de kullanabiliyorlar.
Örneğin, fail, hedef aldığı kişiyi belirli Discord sunucusuna yönlendirebiliyor ve kullanıcının karşısına sahte bir hesap doğrulama linki veya QR kodu çıkabiliyor. Sunucuya erişmek için doğrulama yaptığına inanan kullanıcı bu kodu okuttuğunda kötü amaçlı yazılımlarla bilgisayarındaki verilere erişim sağlanabiliyor.
Sonunda bu gibi yöntemlerle elde edilen hassas görüntüler, şantaj amaçlı kullanılmaya başlıyor.
Neden Discord?
Uzmanlar, Discord'un genç kullanıcı tabanı, doğrudan bir merkezden yönetilmeyen dağınık yapısı ve metin tabanlı, sesli veya görüntülü görüşmelere olanak tanımasının yanı sıra son zamanlarda popülerliğinin de artmasının, onu çocuk istismarcıları için özellikle çekici bir yer haline getirdiğini düşünüyor.
Discord toplulukları aslında işyerleri için geliştirilen iletişim uygulaması Slack'e benziyor. Platformun tıpkı Slack gibi ücretsiz sunulan topluluk sunucuları var. Özel veya herkese açık olabilen bu sunucular sadece iki kişiye veya binlerce kullanıcıya ev sahipliği yapabilir. Buralarda bireyler hem mesajlaşabiliyor hem de canlı toplantılar veya yayınlar düzenleyebiliyor.
Bu sunucuların kendi yöneticilerinin ve kurallarının olması da X, Facebook ve diğer uygulamaların aksine kullanıcıya daha büyük bir ekosistem içinde kendi sosyal medyacıklarını kurma imkanı sağlıyor. Bu nispeten merkeziyetsiz yapı, sansüre karşı önemli bir direnç sağlayıp topluluk yönetimini kolaylaştırırken, aynı zamanda kötü niyetli aktörlerin de kendi sistemlerini kurmalarına ve gizlenmelerine olanak tanıyabiliyor.
Nitekim söz konusu Discord gruplarına davet linki olmadan girilemiyor ve kullanıcılar gerçek adlarını kullanmak zorunda kalmıyor. Bu da belli bir miktar gizlilik sağladığı için illegal faaliyet ve örgütlenmeler açısından işlevli olabiliyor.
Kötü şöhretli 764 grubu
Türk kullanıcıların haftasonu boyunca ifşa etmeye çalıştığı Discord şantajcılarının belirli sunucularda öbeklendiği ve kullanıcı adlarının başına "901" kodunu ekleyerek birbirlerine ulaştıkları iddia edilmişti.
Bu durum akla, Discord başta olmak üzere Telegram, Minecraft, Instagram ve SoundCloud gibi bir dizi uygulamada faaliyet göstermiş kötü şöhretli bir Amerikalı ağı akla getirdi.
Mart ayında FBI soruşturmasına konu olan bu ağ da 764 kodunu kullanıyor ve birbirlerini bu kod üzerinden tanıyordu. ABD'li savcılar, 764 üyelerinin faaliyet gösterdiği birincil araçlar olarak Telegram ve Discord'u göstermişti. 764 üyesi Kalana Limkin'e açılan ceza davasında, grubun bu platformları "aşırı kanlı içerikler ve çocuk istismarı materyalleri paylaşarak savunmasız toplulukları duyarsızlaştırmak için" kullandığı ifade edilmişti.
Treuronews
