Oldukça hayati bir durum olan aort yırtılması, çoğunlukla ani başlayan şiddetli göğüs veya sırt ağrısıyla kendini gösterir ve müdahale edilmezse ölümcül olabilir.
Aort Yırtılması Nasıl Oluşur?
Aort damarı üç katmandan oluşur: iç (intima), orta (media) ve dış (adventisya). Yüksek tansiyon, damar sertliği veya genetik hastalıklar nedeniyle iç katman yırtıldığında, yüksek basınçlı kan orta tabakaya sızarak damarın iç ve dış katmanını ayırır. Bu durum, kanın vücut boşluklarına sızmasına ve organlara kan akışının durmasına neden olabilir.
Aort Yırtılması Nedenleri
-
Hipertansiyon (yüksek tansiyon): En yaygın risk faktörüdür.
-
Ateroskleroz (damar sertliği): Damarın esnekliğini azaltır.
-
Genetik hastalıklar: Özellikle Marfan sendromu, biküspid aort kapağı gibi bağ dokusu hastalıkları.
-
Travmalar: Trafik kazası gibi ani fiziksel darbeler.
-
Aort cerrahisi öyküsü: Geçmiş operasyonlar riski artırır.
-
Gebelik: Hormonal değişimler nedeniyle nadiren görülebilir.
Belirtileri Nelerdir?
-
Göğüs ya da sırtta yırtılır tarzda ağrı
-
Nefes darlığı
-
Bayılma
-
Terleme, halsizlik
-
Kan basıncında ani değişiklikler
-
Kol veya bacakta uyuşma, güç kaybı
-
Görme kaybı ya da felç (ileri vakalarda)
Tanı Nasıl Konur?
Hızlı tanı hayat kurtarıcıdır. Genellikle acil serviste BT anjiyo, MR anjiyo veya transözofageal EKO gibi görüntüleme yöntemleriyle tanı koyulur.
Tedavi Yöntemleri
-
İlaç tedavisi: Kan basıncını kontrol altına almak için kullanılır.
-
Endovaküler tedavi (Stent-Greft): Damar içinden stent yerleştirilerek yırtık kapatılır.
-
Açık cerrahi: Uygun olmayan hastalarda yırtılan aort bölgesi çıkarılarak yerine yapay damar takılır.
Önlenebilir mi?
Evet. Yüksek tansiyonun kontrolü, sigaranın bırakılması, düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve düzenli kontrollerle aort diseksiyonu riski azaltılabilir.
Unutmayın: Aort yırtılması acil bir durumdur. Ani göğüs ağrısında vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
